Hoe gaan kinderen om met een scheiding?

Hoe gaan kinderen om met een scheiding?

De nieuwe radiocommercial over vechtscheiden maakt veel los bij ouders en professionals. Is vechtscheiden écht een vorm van kindermishandeling?
En als het antwoord daarop JA is hoe ga je daar dan mee om als ouders of professional?

De effecten van scheiden en vechtscheiden op kinderen zijn de laatste jaren door veel deskundigen onderzocht.
O.a. het Nederlands Jeugdinstituut publiceerde een rapport in 2013 en Marc Dullaert, kinderombudsman schreef het rapport ‘Kind in de knel’ in 2014.
Beide rapporten kun je downloaden via  deze link.

Alle deskundigen zijn het erover eens dat het conflict van de ouders tijdens en na de scheiding, het meest schadelijk is voor kinderen en niet de scheiding zelf.
Daarom wordt nu in commercials zo de nadruk gelegd op het probleem van vechtscheiden en de nare gevolgen ervan voor kinderen.

Maar hoe gaan kinderen nu écht om met een scheiding en wat hebben ze eigenlijk nodig?kinderen_rennen

Uiteraard hangt dit vooral af van de leeftijd van het kind.

  • Hoe jonger het kind, hoe meer het de ervaring zal internaliseren, d.w.z dat het verandert wie ze zijn. Ruzie’s en stemverheffingen tasten het gevoel van veiligheid aan en kan een jong kind vormen in de basis van zijn/haar identiteit. Omdat jonge kinderen volop in het hechtingsproces zitten lopen ze het risico op een onveilige hechting met name met de ontbrekende ouder of de ouder die het kind het minst vaak ziet. Om veilig gehecht te raken hebben kinderen het nodig om voldoende tijd met een ouder door te brengen.
  • Kinderen in de basisschoolleeftijd hebben vooral last van verlies van huis-vriendjes-sociale veiligheid. Zij zijn op een leeftijd dat ze zichzelf vergelijken met anderen en kunnen last hebben van schaamte over de scheiding waardoor ze er moeilijk over kunnen praten (zolang je er niet over praat is het er niet). Ook kunnen ze veel medelijden hebben met de ouder die in de steek wordt gelaten of achter blijft waardoor het risico op ongepaste verantwoordelijkheid en zorg voor 1 van de ouders (parentificatie) ontstaat.
  • Pubers en adolescenten trekken vaak openlijk partij voor 1 van de twee ouders en kunnen zich zelfs keren tegen de partij die zij als schuldig zien. Schaamte speelt een grote rol op deze leeftijd en de puber zal buitenshuis compensatie gaan zoeken voor deze schaamte, het verdriet of de teleurstelling over het falen van de ouders. Het gevaar bestaat op promiscue gedrag of troost zoeken in drank, drugs of zelfs crimineel gedrag.

Wat hebben kinderen nodig?

Omdat iedere scheiding en ieder kind uniek is en het per ontwikkelings- en leeftijdsgroep zo verschillend is hoe ze ermee om gaan, is maatwerk belangrijk. Bovendien zijn kinderen van deze tijd bijzonder gevoelig voor prikkels en veranderingen. Kinderen hebben dus vooral veel individuele aandacht nodig, al is het delen met lotgenoten ook belangrijk. Vaak hoor ik van kinderen terug dat een ander kind een totaal andere beleving of scheidingssituatie heeft. Dit kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid, onvermogen en jaloezie (waarom doen mijn ouders het niet beter). Zeker in de schoolleeftijd waarin kinderen zich met elkaar vergelijken is een groepsaanpak niet altijd de beste. Wat hebben kinderen dan wél nodig?

  • Verwerkingstijd: Kinderen in een scheiding hebben tijd nodig om aan het idee te wennen dat ouders niet meer samenleven en wonen, dat er zaken gaan veranderen en dat hun wereld gaat veranderen. Dat gaat gepaard met gevoelens van rouw. Eerst kunnen ze het niet geloven ( ik droom zeker), dan kunnen ze super boos worden (dit mag niet gebeuren, zijn jullie gek geworden, dat kun je mij niet aandoen), vervolgens gaan ze proberen het ongedaan te maken ( ik zal heel lief zijn als jullie maar bij elkaar blijven) en komt dan toch het verdriet (gevoel van ziek zijn, huilen en schreeuwen om niets, terugtrekken). In deze emotionele periode hebben kinderen het echt nodig dat er iemand voor hen is, het liefst de ouders. Soms zijn deze echter emotioneel tijdelijk niet beschikbaar omdat ze het te druk hebben met hun eigen emoties. Dan kan een getrainde professional het kind begeleiden bij deze verwerkingstijd zodat het uiteindelijk de scheiding kan accepteren.
  • VeranderingstijdDit is de periode waarbij ouders daadwerkelijk uit elkaar gaan, de scheiding regelen en de gevolgen en consequenties duidelijk worden voor het kind. Wat ze nodig hebben is ruimte om te spreken en hun mening te geven, aan te geven hoe zij willen dat het straks gaat en wanneer ze bij wie willen zijn. Zeker kinderen vanaf 6-7 jaar verdienen het om mee te praten, uiteraard beslissen de ouders, maar kinderen moeten het gevoel hebben dat er naar ze geluisterd wordt en dat ze mee mogen praten. Dat er met ze gepraat wordt en niet over ze gepraat. ouders moeten nadenken over de manier waarop ze willen dat hun kinderen later terugdenken aan de scheiding, welke ervaring willen ze hun kinderen meegeven en welk voorbeeld willen ze geven. Al deze zaken en afspraken worden vastgelegd in een kwalitatief goed ouderschapsplan.
  • Aanpassingstijd: De scheiding is rond, het ouderschapsplan geschreven en nu moet iedereen verder met zijn leven. Misschien moeten de kinderen verhuizen of vriendjes opgeven. Wellicht zien ze 1 van de ouders nu minder dan voorheen of heeft 1 van de twee al een nieuwe partner. Wellicht zijn ouders in een vechtscheiding belandt en heeft het kind daar veel last van. Deze aanpassingstijd vraagt veel van ouders en kinderen. Openstaan voor elkaars emoties en troost bieden als er soms een uitbarsting van verdriet of woede plaatsvindt is nu superbelangrijk voor je kinderen. Ouders adviseer ik om eerlijk te zijn over hun eigen pijn, maar je kinderen er niet mee te belasten door troost bij ze te zoeken. Zorg dat je zelf de hulp krijgt die je nodig hebt en leer om constructief om te gaan met de vader/moeder van je kinderen. Daar doe jij je kinderen het grootste plezier mee. Je kinderen zijn niet zielig dus hoef je niet te compenseren met extra aandacht, materiële zaken of toegeeflijkheid. Als je het vanaf het begin goed hebt aangepakt zijn je kinderen niet zielig, niet mishandelt en prima in staat om sterk uit de scheiding te komen. In het beste geval hebben ze twee liefdevolle ouders die beiden het beste voor hun kinderen doen.

Werk je als professional met kinderen van gescheiden ouders of ben je zelf gescheiden en wil je tips hoe je kinderen het beste kunt begeleiden bij een scheiding?

Ik help je graag!

Heb je zelf nog tips voor ander professionals of ouders..ik waardeer het als je wilt delen, want samen maken we het verschil!

 

 

Inhoudsopgave

Nieuwste artikelen