Voor me zit Bram. Hij is 9 jaar. We zitten op zijn kamertje in het huis waar hij woont met zijn moeder. Een nieuwe kamer die hij net vol trots aan me heeft laten zien. Ik vraag aan hem hoe het met hem gaat en dan wordt hij somber, de blije lichtjes verdwijnen uit zijn ogen en hij krijgt een starende blik. “Mwaa, gaat wel”, schokschoudert hij: “Ik spreek zo vaak mogelijk af om te gaan voetballen, zodat ik niet veel thuis hoeft te zijn. Mijn moeder wil steeds weten hoe het met me gaat maar daar wil ik niet over praten. Ik hoor haar vaak huilen en ik wil het niet nog erger voor haar maken.”

Dit is wat veel kinderen van deze leeftijd doen. De ouders tijdens een scheiding niet lastig vallen omdat ze zien dat deze het zelf al zo moeilijk hebben. Hun eigen verdriet uit de weg gaan door veel af te spreken met vrienden en afleiding te zoeken.

Het jonge basisschoolkind maakt zich zorgen om de ouder(s), past zich aan en wil ze graag tevreden stellen. Het risico van deze groep is dat zij zich teveel gaan identificeren met de ouder die (volgens hen) het meest slachtoffer is van de scheiding. In het extreme geval ontstaat er overdreven zorg en verantwoordelijkheidsgevoel voor deze ouder en het risico op parentificatie. Onbewust gaat het kind zich steeds meer verantwoordelijk voelen voor het welzijn van deze ouder. Dit doet het kind door bepaalde (verzorgings)taken over te nemen, de ouder te gaan verzorgen of door het leven van de ouders voor te leven (het goede voorbeeld geven).

Met Bram werk ik in het boekje ‘Bang-boos-blij’ waar specifiek aandacht wordt gegeven aan de taken die binnen het gezin horen bij een vader, een moeder of een kind. Uit de antwoorden van Bram blijkt al dat hij bepaalde taken niet helemaal meer ziet als oudertaken, maar ook steeds meer als taken van hem en/of zijn zusje.

Als ouder en professional wil je tijdig kunnen signaleren en bijsturen zodat het kind ook tijdens en na de scheiding gewoon kind kan zijn en blijven. Maar dit is gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Hoe geef je kinderen de allerbeste begeleiding bij een scheiding?

• Voor zowel ouders als professionals geldt dat je weet in welke ontwikkelingsfase het kind zich bevind, welke risico het loopt en welke signalen het geeft in deze specifieke leeftijdsfase. Ieder kind reageert anders en verwerkt de scheiding op zijn/haar eigen manier. Als je niet weet wat er speelt en hoe je het kunt herkennen is het heel moeilijk om de juiste begeleiding en aandacht te geven.
• Per leeftijd zijn er specifieke methodieken die het beste werken. Jonge kinderen tot 4 jaar hebben nog weinig taal tot hun beschikking om uit te leggen hoe zij zich voelen. Voor hen is het dus belangrijk dat zij zich in spel en tekeningen kunnen uiten. Als ouder en professional levert dit waardevolle informatie op die vertelt waar het kind mee bezig is en waar het nog begeleiding bij nodig heeft. Zo zal het ene jonge kind meer moeite hebben om zich aan te passen aan de verschillende opvoedstijlen van ouders, terwijl de ander moet wennen aan het nieuwe huis.
• Bij oudere kinderen kun je al prima het gesprek aangaan en als ze je vertrouwen zullen ze je ook durven vertellen waar ze tegenaan lopen. Toch vinden veel kinderen het lastig om hun verhaal ‘direct’ te vertellen. Zelf praat je immers ook niet zo gemakkelijk over vervelende en verdrietige zaken. Voor alle kinderen van gescheiden ouders blijft dit lastig. Bovendien willen ze niet hun ouders ‘afvallen’. Zeker als het niet zo goed gaat of als ouders veel onderlinge conflicten hebben, zullen kinderen geneigd zijn ze in bescherming te nemen. Door ze te laten tekenen krijg je als ouder/ professional waardevolle informatie die vertelt hoe het écht met ze gaat en kun je het gemakkelijker bespreekbaar maken.
• Na de scheiding wordt je een één-oudergezin. Voorheen kon je opvoedproblemen gemakkelijk met de andere ouder bespreken, maar hoe doe je dit nu je er helemaal alleen voor staat? Veel ouders worstelen met opvoedproblemen na hun scheiding. Omdat je je schuldig voelt over de scheiding of het zielig vind voor je kinderen, ben je geneigd toegeeflijker te zijn en meer toe te staan. Kinderen hebben dit feilloos door en voor je het weet gelden hun regels en durf je niet in te grijpen omdat ‘je het zo zielig voor ze vind’, of ‘omdat ze het al zo moeilijk hebben’. Blijf dezelfde regels hanteren of vraag hulp bij het ontwikkelen van een nieuwe opvoedstijl als één-oudergezin.

Er is heel veel dat je als ouder of professional kunt doen om kinderen de juiste zorg en begeleiding te geven bij een scheiding. Er zijn veel goede boeken beschikbaar en een groeiend aantal gespecialiseerde kindprofessionals staat klaar om ouders en kinderen te helpen.

Villa Pinedo is de plek voor kinderen van gescheiden ouders waar ze kunnen laten weten wat ze denken, voelen en vinden van de scheiding van hun ouders.

De Kindbehartiger is een professional die er speciaal is voor kinderen in een scheidingssituatie, om te luisteren naar hun stem en om hun wensen te vertalen richting ouders, belanghebbenden en het juridisch speelveld. Heppee heeft een prachtige co-ouderschaps app ontwikkeld. Deze is zowel bruikbaar voor kinderen als ouders om de praktische gevolgen van de scheiding gemakkelijker te maken.

Worstel jij als ouder met de begeleiding van je kinderen tijdens de scheiding?

Vind je het als kindprofessional wel eens lastig om kinderen in een scheiding de juiste hulp te bieden?

Ik hoor graag je ervaringen en ik help je graag. Laat gerust een reactie achter onder mijn blog of stuur mij een e-mail via succesvolscheiden@gmail.com.